Ekmek ve Gül’ün raporu deprem bölgesindeki çocukların eğitim dışına düşme riski altında, yoksulluk ve hak ihlalleriyle karşı karşıya olduğunu gösterdi.

Depremzede çocuklar 23 Nisan’ı yoksulluk içinde, risk altında, eğitim, sağlık hakkı gibi pek çok haklarından mahrum bırakılmış şekilde karşılıyorlar. Ekmek ve Gül’ün “Depremzede çocukların 23 Nisan’ı” raporunda deprem bölgesindeki çocukların yaşadığı hak ihlallerine, eğitime ve sağlığa erişim hakkının kısıtlandığına ve geçici yerleşim alanlarının çocuklara uygun planlanmamasının yarattığı risklere dikkat çekildi.

4 milyon çocuk var

Rapor, 4 milyonu aşkın kayıtlı çocuk nüfusun bulunduğu deprem bölgesinde, iki aydan fazla zaman geçmesine rağmen çocukların barındıkları yerlerin hâlâ çocukların güvenliğini sağlamaya dönük düzenlenmediğini, çocukların eğitime erişiminin ciddi anlamda kısıtlandığını ortaya koyuyor. Kaotik, düzensiz, güvensiz, gerekli tedbirlerin alınmadığına işaret edilerek tüm risklere karşı afetin her aşamasında çocuğu ve ihtiyaçlarını odağına alan bir müdahale ve destek planına sahip olunmadığı belirtildi.

Rapora göre, enkazdan bir şekilde kurtulmuş çocukların dahi kayıt altına alınması, korunması, takip edilmesi, yakınlarına ulaştırılması konusunda devletin yeterli özeni göstermediğine işaret edildi.

“Çocuk odaklı afet planlaması yok”

Bölgedeki tüm yerleşim ve barınma alanlarının inşasında çocuk koruma tedbirlerinin neredeyse hiçbirinin hayata geçirilmediğine dikkat çekilerek şu tespitlere yer verildi:

• “Kalabalık çadırlar, çadır ve barınma alanı yerleşimlerinde mahremiyet ihtiyacının gözetilmemesi; tuvalet ve duşların yetersiz oluşu, kimi yerlerde cinsiyete göre farklılaşmaması, aydınlatma ve ulaşımda sorunlar, deprem bölgesindeki yerleşim yerlerinin çoğunda yaşanıyor. Kamu kurumları tarafından oluşturulmuş alanların oyun-etkinlik dışında çocukları güçlendirici özel faaliyetleri yok denecek kadar az. Çocukların oyun alanlarının, sosyalleşme alanlarının yaşlarına uygun da şekillenmesi gerekirken rapora göre sınav hazırlık kursları haricinde 12 yaş üstü çocuklara yönelik özel bir çalışma neredeyse hiç yok.”

Raporda mültecilere dönük ayrımcılık ve ırkçılığın mülteci çocukların güvenliğini riske attığı belirtildi.

Depremzede çocuklar için ne yapılmalı?

Ekmek ve Gül depremzede çocuklar için acilen yapılması gerekenleri sıraladı:

• Deprem bölgesinde çocukların barınma- gıda ve suya erişimleri hızla sağlansın
• Kız çocuklarına menstural hijyen malzemeleri sağlansın
• Barınma alanlarında çocukların kullanımına uygun alanlar yapılsın
• Geçici yerleşim alanlarında çocukların korunması için gerekli tüm tedbirler alınsın
• Kayıp olan tüm çocukların durumu gerçeği yansıtacak şekilde açıklansın
• Çocuk koruma mekanizmaları hızla işler hale getirilsin
• Okula gitmeyen/gidemeyen çocukların takibi yapılsın
• Çocukların psikososyal hizmetlere erişimleri sağlansın
• Yaş gruplarına göre güvenli oyun alanları oluşturulsun
• Akranları ile sosyalleşebilecekleri güvenli alanlar oluşturulsun
• Çocukların sağlığı, gelişimi için devlet kurumları çocukların takibini yapsın
• Tarikat ve cemaat evlerinde kalan çocukların takibi yapılsın
• Çocukların sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırılsın